Ciąg dalszy z poprzedniej strony
Błogosławiona Męka i Zmartwychwstanie z otchłani oraz chwalebne Wniebowstąpienie Pana naszego Jezusa Chrystusa to centralne wydarzenia w historii ludzkości, wspominane w każdej Mszy Świętej. To dzieło zbawienia otworzyło bowiem wszystkim ludziom perspektywę wiekuistego szczęścia w niebie, jeśli tylko wieść będziemy zbożny żywot. Okres wielkanocny to szczególna okazja do rozpamiętywania chwały Zmartwychwstania i rozmyślania nad całością Chrystusowego nauczania, przypominanego uczniom przez Niego podczas 40 dni po Jego zmartwychwstaniu.
Po zmroku w Wielką Sobotę rozpoczynają się przygotowania do obchodów Zmartwychwstania Pańskiego. Ksiądz poświęca ogień, od którego wierni zapalają świece, i poświęca wodę. Następnie, o ile są w parafii dorośli katechumeni, następują chrzty. Jeśli ich nie ma, wierni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne. Jeśli obchodzi się tzw. pełną paschę, wierni rozchodzą się do domów, by co dwie / trzy godziny schodziła się część parafian, by słuchać kolejnego czytania przez wyznaczonego na daną godzinę lektora z proroctw starotestamentalnych, zapowiadających najwyższą ofiarę Chrystusa i Jego chwalebne zmartwychwstanie. Tak trwa czuwanie na zmiany do poranka Niedzieli Zmartwychwstania.
Niedziela Wielkanocna rozpoczyna się od Rezurekcji – Mszy Św. Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczynającej się od uroczystej procesji z Najświętszym Sakramentem wokół kościoła na znak, iż Jezus Chrystus, okrutnie zamordowany, powstał z martwych. Towarzyszy jej bicie dzwonów, a w wielu parafiach grają ludowe orkiestry. Gdzieniegdzie panuje zwyczaj strzelania petardami. Od tego dnia w kościele i po domach śpiewa się tradycyjne polskie pieśni wielkanocne.
Po Rezurekcji rodziny zasiadają do wielkanocnego śniadania. Jest to najbardziej uroczysty posiłek w ciągu tych świąt i najbardziej uroczyste śniadanie w ciągu roku. Po południu lub wieczorem rozpoczynają się wizyty u krewnych i znajomych mieszkających w pobliżu.
W Poniedziałek Wielkanocny wspominamy spotkanie Chrystusa z uczniami w drodze do Emaus. Wydarzenie to skłoniło ludzi do przyjęcia zwyczaju chodzenia do kościoła poza ich własnym miastem. Na te Msze chłopcy przynosili wierzbowe witki z rozkwitającymi baziami symbolizujące ślepotę owych uczniów, gdy rozmawiali z Jezusem (przez gałązki gorzej się widzi). Po Mszy zwykle odbywał się festyn ludowy, a wierzbowe witki znajdowały inne, świeckie zastosowanie. Stały się symbolem ś;epoty dziewcząt wobec zabiegów zakochanych kawalerów. Zrodził się Śmingus-dyngus, zwyczaj polegający na tym, że chłopcy „chłostali” dziewczęce nogi wspomnianymi właśnie gałązkami wierzby lub jałowca. Panowała ogólna wesołość, dziewczyny udawały, że uciekają, ale pozwalały się dogonić.
W kościele księża szczególnie obficie kropią parafian wodą święconą.
Tego dnia obdarowuje się w niektórych regionach dzieci prezentami „od zajączka”.
To trzeci dzień uroczystych obchodów Zmartwychwstania Pańskiego (Triduum Wielkanocnego). Upamiętniamy ukazanie się Chrystusa uczniom w Jerozolimie, gdzie pokazał im, że nie jest duchem, ponieważ może jeść ryby i plastry miodu. Wyjaśnił im Pisma dotyczące Jego śmierci i zmartwychwstania i nakazywał, aby w Jego imię głoszono wszystkim narodom pokutę i odpuszczenie grzechów.
W dawnej Polsce tego dnia panny dyngowały kawalerów - odwzajemniając się za Poniedziałek.
Od Niedzieli Zmartwychwstania do kolejnej niedzieli trwa Oktawa Wielkanocna, zwana też Białym Tygodniem. W wielu miejscach odbywają się codziennie procesje wielbiące zmartwychwstanie Chrystusa. Nie ogląda się telewizji, bo wydarzenia wielkanocne są ważniejsze niż bieżąca polityka.
O Niedzieli, Poniedziałku i Wtorku Wielkanocnym już mówiliśmy. We środę czyta się Ewangelię o ukazaniu się Chrystusa nad brzegiem Jeziora Tyberiadzkiego. Jest to dzień, w którym Pan Jezus ustanowił Apostoła Piotra papieżem słowami „Paś owce moje”. W czwartek myślami wracamy do Niedzieli Wielkanocnej, kiedy Maria Magdalena przybyła do pustego grobu i ujrzała tam aniołów, a potem Jezusa. To jest w pewnym sensie Dzień Kobiet w Kościele: kobiety są uznawane za świadków zmartwychwstania Chrystusa. Coś takiego było nie do pomyślenia w ówczesnych kulturach. Świadczy to o tym, że Kościół nie powstał jako dzieło ludzkie. Następnie w piątek wspominamy ukazanie się Jezusa na górze i nakazanie głoszenia Ewangelii na całym świecie. W sobotę ponownie odczytane zostaje wspomnienie Niedzieli Wielkanocnej, kiedy to Piotr i Jan pobiegli do grobu Chrystusa. Byli świadkami wielu cudów, które uczynił Pan Jezus. Ale dopiero pusty grób przekonał ich, że Pan Jezus naprawdę jest Synem Bożym.
To dzień wspomnienia niewiernego Tomasza, który uwierzył w zmartwychwstanie dopiero wtedy, gdy dotknął żywego Chrystusa. Fakt ten świadczy o tym, że Apostołowie nie byli łatwowierni. Kiedy potem głosili Ewangelię, kierowali się głębokim przekonaniem, że to, co mówią ludziom, jest naprawdę prawdą. Z tak głębokim przekonaniem, pewnością, że byli gotowi ponieść za Ewangelię śmierć.
Okres radości ze Zmartwychwstania trwa czterdzieści dni do czwartku Wniebowstąpienia.
Po Wniebowstąpieniu Chrystusa dziesięć dni Apostołowie czekali na Pocieszyciela - Ducha Świętego, którego jak obiecał zesłał Chrystus w dniu tzw. Pięćdziesiątnicy - 50-tego dnia po Zmartwychwstaniu.
W Niedzielę Wielkanocną i Poniedziałek oraz Wtorek Wielkanocny ludzie w niektórych regionach Polski pozdrawiają się słowami „Chrystus zmartwychwstał”, na co odpowiadają „Prawdziwie zmartwychwstał”. W kościołach i domach śpiewa się pieśni wielkanocne. Choć jest ich w Polsce ponad sto, to jednak na ogół znane są tylko lokalnie. W przeciwieństwie do kolęd, nie są one propagowane na płytach, stąd i ze znajomością melodii bywa różnie. Jedynie „Chrystus zmartwychwstan jest”, „Wesoły nam dzień dziś nastał”, „Zwycięzca śmierci” i „Otrzyjcie już łzy” są popularne w całej Polsce. Za to mają po kilkanaście zwrotek, które poetycko ujmują ostatnie rozdziały Ewangelii.
Oktawa Wielkiej Nocy to także tradycyjny okres powstrzymania się od oglądania telewizji (podobnie jak Wielki Tydzień).
Święta Wielkanocne mają dla Polaków od stuleci ogromne znaczenie. Przypominając niezwykłe wydarzenie w historii ludzkości, wydarzenie zmartwychwstania Chrystusa, napełniają nadzieją i przekonaniem, że przemoc i nieprawość nigdy nie odniosą ostatecznego zwycięstwa nad człowiekiem dobrym i sprawiedliwym. Wyraża to symbolicznie stawiany na stole wielkanocnym baranek z chorągwią zwycięstwa – przypominając Chrystusa, który został zabity jak niewinny baranek, ale ostatecznie odniósł zwycięstwo nad swymi oprawcami.
Jednocześnie uświadamiają, jak cenne jest życie w światłości, w prawdzie Bożej, w wolności od grzechu. Tak jak grzech Adama zamknął mu i potomnym bramy raju, a z życia na ziemi uczynił dla ludzkości czas znoju i płaczu, tak iż nawet nie rozpoznała swego Zbawcę i wolała cierpieć na skutek swych win niż się nawrócić, tak i w naszej historii ciężkie grzechy władców (Bolesława Śmiałego, Kazimierza tzw. "Wielkiego"), czy też grzechy połączone z otwartą zdradą stanu (August II Mocny, August III, Stanisław August) uczyniły z kraju mlekiem i miodem płynącego kraj nędzy i rozpaczy. Ale jak Chrystus odmawiający przy krzyżowaniu picia zmartwychwstał, tak Polska zmartwychwstała z grobu rozbiorów, gdy zakwitły u nas krokusy trzeźwości dzięki pracy takich kapłanów jak Bł. ks. Bronisław Markiewicz. I w duchu tego zmartwychwstania - Chrystusa i Polski - świętujmy w tych dniach wolni od szatańskich pokus "łatwej przyjemności", która potem okazuje się piekielną udręką. Christus vincit, Christus regnat, Christus imperat.
Robert
[Wykorzystano materiały pierwotnie przygotowane przez autora (wraz z tłumaczeniem na niemiecki) na wyjazd w ramach projektu Commenius LO im. WP w NDM]