kara kościelna za szczególnie ciężkie naruszenia nauki Kościoła polegająca na wykluczeniu ze wspólnoty Kościoła (osoba przestaje być katolikiem), nakładana przez biskupa lub papieża, lub też następujaca z mocy prawa (czyli automatycznie, bez jakiejkolwiek czynności urzędowej). Ekskomunika z mocy prawa dotyczy zabójcy papieża oraz zabójcy dziecka nienarodzonego.